Nét riêng trong trang phục của người Hà Nhì

Trang phục truyền thống người Hà Nhì gồm: Áo, quần, khăn và rất phong phú cả về chất liệu và kiểu dáng …Trang phục của nhóm người Hà Nhì Đen có đặc điểm khác với trang phục của nhóm người Hà Nhì Hoa. Vào những ngày hội càng thấy rõ hơn bản sắc, nhóm dân tộc Hà Nhì qua những bộ trang phục truyền thống.  Ông Lương Văn Thiết, cán bộ nghiên văn hoá dân gian của Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, cho biết : Khác với trang phục của đồng bào Hà Nhì đen ở Lào Cai, trang phục của người Hà Nhì Hoa ở Điện Biên. Lai Châu có màu sắc sặc sỡ, trông giống như những bông hoa rừng. Người Hà Nhì Hoa sống gần gũi với thiên nhiên nên đưa thiên nhiên vào trang phục của dân tộc mình.  Màu sắc phổ biến nhất là màu đỏ, hoặc phối màu đỏ với màu trắng với các đường chỉ màu vàng, màu xanh làm cho bộ trang phục giống như những bông hoa rừng.. Phụ nữ Hà Nhì Hoa thường đội mũ có tua rua rất đẹp
 

Để làm một bộ quần áo, phụ nữ Hà Nhì có khi phải thêu khoảng từ 5 – 6 tháng mới xong. Bắt đầu từ việc chọn nguyên liệu, mô típ hoa văn trên áo; những mảnh kim loại với hình tam giác, hình tròn... để đính trên áo của người phụ nữ, làm tôn lên vẻ duyên dáng mềm mại cho bộ trang phục truyền thống.

Nếu trang phục của phụ nữ Hà Nhì Hoa có màu sắc sặc sỡ và may, thêu cầu kỳ, thì trang phục của phụ nữ Hà Nhì Đen ở tỉnh Lào Cai có phần trang nhã, tinh tế.  Tất cả quần, áo, yếm của phụ nữ thường có màu đen, trang trí họa tiết màu xanh hoặc màu trắng. Trang phục của trẻ em, nhất là chiếc mũ đội đầu luôn có màu sắc sặc sỡ hơn. Nét đặc trưng trong trang phục của người Hà Nhì Đen chính là mái tóc và chiếc khăn đội đầu. Phụ nữ Hà Nhì Đen có búi tóc giả được tết bằng len rất đẹp. Không chỉ tôn lên bộ trang phục, búi tóc giả này còn có tác dụng như chiếc mũ che đầu khi trời nắng, mưa… giúp người phụ nữ Hà Nhì thuận tiện hơn trong lao động sản xuất. Phụ nữ Hà Nhì Đen khi lấy chồng thường tết tóc thành một cuộn, rồi vấn quanh đầu, sau đó mới đội khăn. Việc tết tóc, đội khăn này còn mang ý nghĩa văn hoá rất riêng. Ông Trần Hữu Sơn, nhà nghiên cứu văn hoá dân gian, cho biết :    Phụ nữ  Hà Nhì Đen mà đã đội khăn rồi, nhất là khăn màu chàm thì có nghĩa thông báo : tôi đã lấy chồng. Theo tập quán tâm linh của người Hà Nhì  chóp đầu là phần giữ hồn, nên khi lấy chống rồi thì phải giữ chặt hồn lại, vì thế phải đội khăn trên đó thì hồn được giữ lâu hơn.
 

Trang phục nam và nữ của người Hà Nhì. Ảnh: laocai.gov.vn

Nếu trang phục của phụ nữ Hà Nhì cầu kì, thì trang phục của nam giới Hà Nhì đều rất đơn giản, chỉ gồm: khăn đội đầu, quần áo và dây lưng. Áo nam giới Hà Nhì ngày thường may kiểu xẻ nách và xẻ ngực, hẹp ngang, nẹp áo ngực cài vào nhau bằng nút vải, làm tôn lên vẻ khỏe khoắn. Quần được may theo kiểu ông chân “chân què” ( đũng quần cao, cạp và ống quần ngắn). Khi mặc thường dùng dây lưng vải thắt chặt. Dây lưng không chỉ là vật để giữ quần xiết vào thân mà còn tạo dáng khỏe khoắn cho nam giới.
 

Trang phuc của người Hà Nhì đen. Ảnh: langvietonline.vn

Điều dễ dàng nhận thấy những bộ quần áo cùng những họa tiết trang trí trên trang phục truyền thống của người Hà Nhì  luôn thể hiện sự hòa hợp giữa yếu tố giữa con người và thiên nhiên. Các họa tiết trên trang phục còn phản ánh một phần cuộc sống, tập quán sinh hoạt văn hoá phong phú của dân tộc Hà Nhì. Có dịp tham gia vào các lễ hội của người Hà Nhì, du khách mới cảm nhận hết lòng tự hào, tình yêu của họ gửi gắm vào những bộ trang phục. Với cộng đồng người Hà Nhì, việc duy trì những trang phục đặc sắc của dân tộc mình chính là gìn giữ nét văn hóa cổ truyền cho thế hệ mai sau.